SATA ve M.2 Katı Hal Sürücüler Hakkında SSS

HDD'ler, manyetik dönen plakaları temel alırken, 1950'lerin ortasından bu yana kullanılan bir teknolojidir. Veri yazma ve okuma işlemleri bu dönen plakalar ya da diskler üzerinde hareket eden kafalar tarafından gerçekleştirilir. HDD’ler, pek çok hareketli parçaya sahip mekanik cihazlardır ve mekanik arızalar ile sıcak, soğuk, şok ve titreşim gibi çevre koşullarına dayalı arızalara daha meyillidirler.

SSD pazarı büyüyor ve giderek daha popüler hale geliyor olmasına karşın hala göreceli olarak yeni bir teknolojidir. Tüm yeni teknolojilerde olduğu gibi satışların, üretim maliyetlerini azaltılmasını sağlayacak seviyeye kadar artması zamana bağlıdır. Geçtiğimiz birkaç yıldır SSD ile HDD arasındaki fiyat aralığı önemli ölçüde azalmıştır.

Şu anda HDD lehine olan tek avantaj, Gigabayt başına düşen fiyattır. HDD’ler 500GB ve üstü kapasitelerde satılırken SSD’ler 120GB ve üstü kapasitelerde satılmaktadır. Kingston şu anda 120GB ile 3,84TB arası kapasitelerde SSD’ler sunmaktadır.

Terabayt mertebesinde veri depolama alanına ihtiyacınız varsa geleneksel HDD'ler avantajlıyken, performans daha önemli olduğunda SSD'ler avantajlıdır. SSD'nin işletim sistemini ve uygulamaları içeren bir açılış sürücüsü olarak ve HDD'nin veri saklama amaçlı kullanılması yaygın bir uygulamadır.

Evet. Kingston, dizüstü ya da masaüstü HDD'leri bir Kingston SSD ile değiştirmek için işletim sistemi ve önemli verileri transfer yazılımı dahil olmak üzere gerekli tüm öğeleri içeren yükseltme kitleri halinde sunmaktadır. Sadece SSD olan SKU’larında yazılım bulunmadığını lütfen unutmayın. HDD’nizi yeni bir SSD’ye klonlamanız gerekiyorsa, bir paketli kite ihtiyacınız olacaktır.

Hayır. SSD’ler için hiçbir zaman birleştirilme gerekmemektedir. Birleştirme SSD’nin kullanım ömrünü kısaltabilmektedir. Sisteminizin, otomatik olarak birleştirmeye ayarlanmış olması durumunda, SSD kullanırken birleştirmeyi devre dışı bırakmanız ya da kapatmanız gerekmektedir. Bazı işletim sistemleri disk birleştirme işlemini otomatik olarak yapmaktadır. Kingston SSD’lerinde bu özelliğin devre dışı bırakılması gerekmektedir.

M.2 nedir? NVMe nedir? Bunların SATA, AHCI ile ne ilgisi var ve hız farkı nedir? En yeni SSD teknolojisinin nasıl ve neden daha hızlı ve iyi olduğunu daha iyi anlamanıza yardımcı olmak için bilgilendirme grafiğimizde her kısaltmanın açılımını veriyoruz. NVMe ve SATA arasındaki farklar hakkında daha fazla bilgi edinin.

NVMe SSD’ler, masaaüstü bilgisayarlar, dizüstü bilgisayarlar ve iş istasyonları gibi istemci sistemlerinde, genel veri saklama performansını önemli ölçüde artırırlar. NVMe, SSD’lerin önde gelen yeni bir standardıdır ve Kingston NVMe SSD’ler, yeni üretilen bilgisayarların yanı sıra masaüstü ve dizüstü bilgisayarlarda veri saklama yükseltmelerine yönelik harika bir tercih olan veri saklama çözümleri sağlamak için tasarlanmıştır. İstemci Sistemleri için NVMe SSD’ler hakkında daha fazla bilgi alın.

NVMe, özellikle Kurumsal Veri Saklama ortamları için tasarlanmıştır, altı kat daha fazla bant genişliği sunar, gecikmede üç kat iyileşme sağlar ve birden fazla çekirdek desteğine sahiptir. İlk olarak dönen diskli sürücüler için tasarlanan SATA protokolünün yerini alır. Veri merkezleri için NVMe seçimi hakkında daha fazla bilgi edinin.

SSD’ler birçok form faktöründe ve protokolde gelmektedir. İlk SSD’ler HDD’den SSD’ye yükseltmeleri kolaylaştırmak için sabit disk sürücüler için kullanılan standartlar olan 2,5” form faktöründeydi, SATA bağlantısını ve AHCI protokolünü kullanıyordu. Daha sonra NVMe, daha yüksek transfer hızlarına olanak sağlayan flash belleklere özel bir protokol olarak geliştirildi ve bu protokol en yeni gelişmiş PC’ler ve dizüstü bilgisayarlarda kullanılmaktadır. Tüm NVMe SSD’ler M.2, U.2 ya da AIC PCIe form faktöründedir. SATA 2.5” SSD’ler bir süredir piyasada yer almaktadır ve hala birçok PC’de kullanılmaktadır. NVMe ve SATA arasındaki farklar hakkında daha fazla bilgi edinin.

M.2 spesifikasyonları, boş alan kısıtlaması olan bazı gömülü uygulamalar için 3 farklı Tek Taraflı sürüm (S1, S2 ve S3) ve 5 Çift Taraflı sürüm (D1, D2, D3, D4 ve D5) olmak üzere farklı M.2 SSD kalınlıkları öngörmektedir. Bazı platformlar, M.2 konektörlerinin altındaki alanın sınırlı olması nedeniyle belirli gereksinimlere sahip olabilir.

Kingston M.2 SSD'ler, Çift Taraflı M.2 spesifikasyonlarına uygundur ve Çift Taraflı M.2 SSD'leri kabul eden birçok sistem kartına uyum sağlar. Bazı gömülü uygulamalar için Tek Taraflı modeller gerekmesi halinde lütfen satış temsilcinize başvurun.

M.2, standart kuruluşları olan PCI-SIG ve SATA-IO tarafından geliştirilmiş olup PCI-SIG M.2 ve SATA Rev. 3.2 spesifikasyonlarında tanımlanmıştır. İlk önce Next Generation Form Factor (NGFF) olarak adlandırılmış, daha sonra 2013'te resmi kuruluşlar tarafından M.2 olarak yeniden adlandırılmıştır. Birçok kişi M.2'ye hala NGFF demektedir.

M.2 küçük form faktörü, Wi-Fi, Bluetooth, uydu navigasyon, Yakın Alan İletişimi (Near Field Communication - NFC), dijital radyo, Wireless Gigabit Alliance (WiGig), Wireless WAN (WWAN) ve Katı Hal Sürücüleri (SSD) gibi birçok eklenti kart türünde kullanılmaktadır.

M.2'nin, sadece SSD'lere özel form faktörüne ilişkin bir alt grubu vardır.

Tüm M.2 SSD'ler, sistem kartlarındaki M.2 yuvalarına gömülü olarak takılır. M.2 form faktörü, küçük ayak izi sayesinde daha yüksek bir performans sağlar ve ileride SSD'de teknik geliştirmeler yapılmasına yol açar. Ayrıca güç veya veri kablosu gerektirmediği için, kablo yönetimi zahmetini ortadan kaldırır. mSATA SSD'ler gibi M.2 SSD'ler de yuvaya takılarak monte edilir.

M.2 SSD’yi destekleyen birçok dizüstü bilgisayar ve anakart bulunmaktadır. Lütfen M.2 SSD satın almadan önce uyumluluk açısından cihazınızın sistem tercihlerine ve kullanım kılavuzuna bakın.

SSD tabanlı M.2 modüllerinde en sık görülen boyutlar; 22 mm genişlik x 30 mm uzunluk, 22 mm x 42 mm, 22 mm x 60 mm, 22 mm x 80 mm ve 22 mm x 110 mm olanlarıdır. Yukarıdaki boyutlardaki kartların adlandırılma sistemi şu şekilde olacaktır: İlk iki rakam, Genişliği (hepsi 22 mm) ve diğer rakamlar (30 mm - 110 mm) Uzunluğu gösterir. Bu durumda M.2 SSD'ler; 2230, 2242, 2260, 2280 ve 22110 olarak ifade edilir.

Aşağıdaki resimde 2.5 inç SSD ve 2242, 2260 ile 2280 M.2 SSD'ler gösterilmiştir:

Uzunluklarının farklı olmasının 2 nedeni vardır:

1. Farklı uzunluklar, farklı SSD sürücü kapasiteleri sağlar. Sürücü ne kadar uzun olursa, üzerine o kadar fazla NAND Flash yongası ve bir denetleyici ile belki de bir DRAM bellek yongası takılır. 2230 ve 2242 uzunlukları, 1-3 adet NAND Flash yonga desteklerken 2280 ve 22110 olanlar, 8 adede kadar NAND Flash yonga destekler; ki bu da en büyük M.2 form faktöründeki 2TB'lık SSD'nin kullanılmasını sağlar.
2. Sistem kartındaki yuva alanı, M.2'nin boyutunu sınırlandırabilir. Bazı dizüstü bilgisayarlar, önbelleğe alma işlemleri için M.2'yi destekleyebilir ama sadece bir 2242 M.2 SSD'yi barındıracak çok küçük bir alana sahiplerdir (2230 M.2 SSD'ler daha küçüktür ama 2242 M.2 SSD'nin takılacağı çoğu durumda onlara ihtiyaç duyulmaz).

Hayır. Hem SATA hem de PCIe M.2 SSD'ler, işletim sisteminde yerleşik olan AHCI sürücüleri kullanır. Ancak kullanabilmeniz için M.2 SSD'yi sistem BIOS'unda etkinleştirmeniz gerekebilir.

Belirli durumlarda M.2 SSD yuvası, PCIe geçitlerini veya SATA bağlantı noktalarını, anakarttaki diğer aygıtlarla paylaşabilir. Aynı anda her iki bağlantı noktasını kullanmak, aygıtlardan birini devre dışı bırakabileceğinden lütfen anakartınızın teknik belgelerini gözden geçirerek ayrıntılı bilgi edinin.

Hayır, ikisi farklıdır. M.2, hem SATA hem de PCIe depolama arabirimini desteklerken mSATA, yalnızca SATA'yı destekler. Fiziksel olarak da farklı görünürler ve aynı sistem konnektörlerine takılamazlar.

M.2 2280 (yukarıda) ve mSATA karşılaştırılması. Uyumsuz oldukları yuvalara yerleştirilmelerini önleyen anahtarlara (veya "V" şeklindeki tırnaklara) dikkat edin.

M.2 form faktörü, SSD'ler gibi küçük form faktörüne sahip kartlara birden fazla seçenek sağlamak amacıyla geliştirildi. SSD'ler önceden, en küçük form faktörü için mSATA'nın eline bakıyordu ama mSATA, 1 TB kapasiteye uygun maliyetle yükseltilemiyordu. Sorunun çözümü, farklı M.2 SSD kart boyutlarına ve kapasitelerine olanak sunan M.2 spesifikasyonuydu. M.2 spesifikasyonu, sistem üreticilerinin ihtiyaç duyulduğunda yüksek kapasitelere genişletilebilecek ortak bir küçük form faktörünü standartlaştırmalarını sağlar.

M.2 spesifikasyonunda, M.2 kart veya yuva arabiriminde, çoğu daha sonra kullanılmak üzere tahsis edilen 12 anahtar veya tırnak tanımlanmıştır:

Şu anda tanımlanmış M.2 Anahtarları (yalnızca B ve M, M.2 SSD'ler için geçerlidir)
Kaynak: All About M.2 SSDs, SNIA, June 2014.

Özellikle M.2 SSD'ler için sık kullanılan 3 anahtar vardır:

1. B-anahtarlı kenar konnektörü, aygıtınıza bağlı olarak SATA ve/veya PCIe protokolünü destekleyebilir, ancak PCIe veri yolunda yalnızca PCIe'nin 2 katına kadar (1000 MB/sn) performansı destekleyebilir.
2. M-anahtarlı kenar konnektörü, aygıtınıza bağlı olarak SATA ve/veya PCIe protokolünü destekleyebilir ve PCIe veri yolunda PCIe'nin 4 katına kadar (2000 MB/sn) performansı destekleyebilir; aynı şekilde ana bilgisayar sistemi de 4 katına kadar performansı destekler.
3. B+M anahtarlı kenar konektörü, aygıtınıza bağlı olarak SATA ve/veya PCIe protokolünü destekleyebilir, ancak PCIe veri yolunda yalnızca 2 kata kadar performansı destekleyebilir.

Farklı anahtar türlerinin etiketi çoğu zaman, M.2 SSD'nin kenar konnektörünün üzerinde veya yakınında (ya da altın parmaklarda) ve aynı zamanda M.2 yuvasının üzerinde bulunur.

B anahtarlı M.2 SSD'lerin, M anahtarlı M.2 SSD'lere (5) göre kenardaki (6) pim sayısının farklı olduğunu unutmayın. Bu asimetrik düzen, kullanıcıların M.2 SSD'leri ters çevirip B anahtarlı M.2 SSD'yi M anahtarlı yuvaya takma (veya tam tersi) girişiminde bulunmalarını önler.

Bir M.2 SSD'deki B+M anahtarları, uygun SSD protokolü destekleniyorsa (SATA veya PCIe), çeşitli anakartlarda çapraz uyumluluğa olanak sağlar. Bazı anakartların ana bilgisayar konektörleri, yalnızca M-anahtarlı SSD'leri destekleyecek şekilde tasarlanmışken diğerleri B-anahtarlı SSD'leri destekleyecek şekilde tasarlanmış olabilir. B+M anahtarlı SSD bu sorunu çözmek üzere tasarlanmıştır; ancak yine de bir yuvaya M.2 SSD takıldığında çalışacağı garanti edilemez. Çünkü bu, M.2 SSD ve anakart arasında paylaşımlı protokol bulunmasına bağlıdır.

Hangi uzunlukların desteklendiğini öğrenmek için her zaman anakart/sistem üreticisinin bilgilerine bakmanız gerekir. Ancak birçok anakart 2260, 2280 ve 22110’u desteklemektedir. Çoğu anakartlar, farklı sabitleme vidası delikleri sayesinde 2242, 2260, 2280, hatta 22100 M.2 SSD’lerin kullanılmasına olanak tanır.. Anakart üzerindeki boş alan miktarı, yuvaya sabitlenip kullanılabilecek M.2 SSD boyutunu sınırlandırır.

Farklı yuva türleri, belirli bir yuvada belirli aygıt türlerinin desteklenmesini gerektiren M.2 spesifikasyonunun bir parçasıdır.

Yuva 1; Wi-Fi, Bluetooth®, NFC ve WI Gig için tasarlanmıştır.

Yuva 2; WWAN, SSD (önbelleğe alma) ve GNSS için tasarlanmıştır.

Yuva 3; SSD'ler için tasarlanmıştır (hem SATA hem de PCIe, 4 kata kadar performans)

Hayır, M.2 SSD'ler çalışırken takıp çıkarılabilecek şekilde tasarlanmamıştır. Lütfen M.2 SSD'leri, sistem kapalı durumdayken takıp çıkarın.

Performansları aynı olabilir. Bu durum ayrıca; SSD'lerin kullandığı ana bilgisayar sistemi içindeki denetleyiciye, dahili yerleşime ve her SSD'nin içindeki denetleyiciye de bağlıdır. SATA 3.0 spesifikasyonu, 2.5” veya mSATA ya da M.2 SSD form faktörlerinde en fazla 600 MB/s hızı destekler.

Ana bilgisayar sistemi, PCIe protokolünü desteklemiyorsa, PCIe M.2 SSD büyük olasılıkla BIOS tarafından görülmeyecek ve bu nedenle sistemle uyumsuz olacaktır. Aynı şekilde, yalnızca PCIe M.2 SSD'leri destekleyen bir yuvaya SATA M.2 SSD takılırsa, SATA M.2 SSD kullanılamayacaktır.

PCIe M.2 SSD yalnızca, o anakarttaki PCIe x2 (2 geçitli işlevsellik) hızlarında çalışabilecektir. PCIe x4 hızlarını destekleyen bir anakart satın alırsanız x4 kapasitedeki M.2 SSD'nizin, o ortamda beklendiği şekilde çalışması gerekir. Ayrıca sistem kartlarında, PCIe geçitlerinin toplam sayısının aşılabileceği, PCIe M.2 x4 SSD'yi 2 geçit veya sıfır geçitle kısıtlayan PCIe sınırlamaları vardır.

Hayır. Bir M.2 SSD, ya SATA'yı ya da PCIe'yi destekler. Aynı anda her ikisini de desteklemez. Ayrıca üreticiler tarafından, ya SATA'yı ya da PCIe'yi veya bazı durumlarda her ikisini de destekleyecek sistem kartı yuvaları belirlenecektir. Hangi teknolojilerin desteklendiğini kontrol etmek için sistem kılavuzunuza bakmanız önemlidir.

SATA 3.0 spesifikasyonu yaklaşık 600 MB/s maksimum hızla sınırlı olduğundan, PCIe arabirimi daha hızlıdır. PCIe Gen 2 x2 geçitleri, 1000 MB/s hıza kadar ve Gen 2 x4 geçitleri 2.000 MB/s hıza ve Gen 3 x4 geçitleri 4000 MB/s hıza kadar veri aktarımı yapabilir.

Kingston SSD’leri, NAND Flash Bellek kullanılarak üretilmiştir.

Kingston SSD’ler işletim sisteminden bağımsızdır ve standart SATA arayüzünü destekleyen herhangi bir sistemde çalışır.

Hayır. Başka bir sürücü gerekli değildir.

Çoğu sistem, Kingston SSD'lerle yükseltilebilir. SATA II’ye kadar eski sistemler, Kingston SATA SSD’lerle yükseltilebilir. Modern sistemler SATA III, PCIe NVMe ya da her iki standardı da desteklemektedir. Bu sistemler, Kingston SATA SSD’ler ve yüksek performanslı Kingston PCIe NVMe SSD’lerle yükseltilebilir. Sisteminize göre doğru Kingston SSD’yi seçmek için Kingston yapılandırma aracını kullanabilir ya da Kingston Teknik Destek birimi ile görüşerek yardım alabilirsiniz.

RAID yapılandırmalarında Kingston Data Center (DC) serisi SSD’lerin kullanılması önerilmektedir. Kingston Data Center serisi SSD’ler daha iyi RAID denetleyici uyumluluğu sunmaktadır, zorlu veri merkezi/kurumsal iş yükleri için özel olarak ayarlanmıştır ve istemci SSD’lerine göre daha yüksek performans ve dayanıklılık sunmaktadır.

SAS (Seri Bağlı SCSI) tabanlı sistemler ve denetleyiciler, aynı zamanda SATA cihazlarını yaygın biçimde desteklemektedir. Kingston, kullanıcıların, hem SATA hem de SAS sürücülerinin uyumlu olduğundan emin olmak için sistem ya da denetleyici belgelerini gözden geçirmelerini önermektedir. Eğer uyumlularsa SSD’ler başarıyla kullanılabilir.

Tüm Kingston SSD'lerinde, Flash'ın dayanıklılığı üzerinde çok az etkisi olacak ve kullanıcı tarafından görünmeyecek şekilde sürücünün ömrünü uzatan akıllı ve etkili gereksiz veri toplama işlemi kullanılmaktadır. SSD gereksiz veri toplama özelliği hakkında daha fazla bilgi alın.

Kingston SSD’lerde, flash dayanıklılığını geliştiren ve sürücü ömrünü geliştiren bir blok seçme algoritması içeren gelişmiş bir yıpranma dengelemesi tekniği bulunmaktadır. Bu benzersiz yıpranma dengeleme sistemi, her bir Flash bellek bloğunun, en çok yazılan blokla en az yazılan blok arasında %2'yi aşkın bir fark olmamasını sağlayan çok dengeli bir oranda yazılmasını da sağlar.

Trim ve çöp toplama, modern SSD’lerde yer alan, hem performansı hem de dayanıklılığı artıran teknolojilerdir. SSD’iniz kutusundan yeni çıkarıldığı durumdayken NAND blokları boştur. Dolayısıyla SSD yeni verileri tek işlemde boş bloklara yazabilir. Zamanla boş blokların çoğu kullanıcı verileri içeren kullanılmış bloklar haline gelecektir. Yeni verileri kullanılmış bloklara yazmak için SSD, bir okuma-değiştirme-yazma döngüsü uygulamaya zorlanır. Okuma-değiştirme-yazma döngüsü, tek işlem yerine üç işlem yapılması gerektiğinden SSD’nin genel performansını düşürür. Okuma-değiştirme-yazma döngüsü, aynı zamanda yazma yükseltmesine neden olarak SSD’nin genel dayanıklılığına da zarar verir.

Trim ve çöp toplama birlikte çalışarak kullanılmış blokları boşaltır ve bu sayede SSD’nin performansını ve dayanıklılığını artırır. Çöp toplama, SSD denetleyicide bulunan, daha fazla bloğu boşaltmak için kullanılmış bloklarda saklanan verileri birleştiren bir işlevdir. Bu işlem arka planda ve tamamen SSD’nin kendisi tarafından gerçekleştirilir. Ancak SSD, hangi bloklarda kullanıcı verilerinin, hangi bloklarda kullanıcının zaten sildiği işe yaramaz verilerin bulunduğunu bilemez. Burada trim işlevi devreye girer. Trim, işletim sisteminin, SSD’nin daha önce kullanılan bu blokları boşaltması için SSD’ye verilerin silindiği bilgisini vermesini sağlar. Trim’in çalışması için hem işletim sisteminin hem de SSD’nin bu işlevi desteklemesi gerekir. Şu anda birçok modern işletim sistemi ve SSD, trim’i destekliyor olmasına karşın çoğu RAID yapılandırmaları bunu desteklemez.

Kingston SSD’lerde kullanım ömürleri boyunca mümkün olan en yüksek performans ve dayanıklılığı korumaları için hem çöp toplama hem de trim teknolojileri kullanılır.

Daha fazla bilgi

FAQ: KSD-011411-GEN-13