Başlamak için, çerez yönetimi panelini açmak üzere aşağıdaki kabul et'i tıklayın. Ardından, sohbet özelliğini açmak için Kişiselleştirme düğmesine dokunun veya tıklayın, ardından Kaydet.
Bilgisayarınız için doğru bileşenleri seçmek bellekte hız aşırtma için kritik öneme sahip olabilir. Bu sadece bir bellek kitini bir anakartla eşleştirmekle ilgili değil, aynı zamanda kararlılığı ve hızların ne kadar zorlanabileceğini etkileyecek doğru anakart, işlemci, güç kaynağı, kasa ve soğutma sistemi sınıfını seçmekle de ilgilidir.
Öncelikle, yükseltme yapmadığınızı yeni bir PC kurmaya başladığınızı varsayacağız. Ancak bu makalenin bazı yönleri yükseltmeler için de geçerli olacaktır.
Çoğu kişi için her yeni bilgisayar kurulumu bir bütçe ile başlar. Harcamak istediğiniz tutarı planlamak, daha temel özelliklerle devam etmek veya üst düzey arasında tercih yapmanıza ve hangi bileşenlere daha fazla bütçe ayırmak istediğinize karar vermenize yardımcı olacaktır. Çok fazla para harcamadan harika bir sistem kurmak tamamen mümkündür. Neredeyse tüm bileşen tedarikçileri, bütçesi kısıtlı PC kurulumcularının ihtiyaçlarını karşılayacak ürün portföylerine sahiptir.
Anakart
Anakart, piyasadaki çok sayıda seçenek nedeniyle başlamak için kafa karıştırıcı bir nokta olabilir. Seçenekleri daraltmanın yollarından biri, iki büyük işlemci markasından hangisini tercih edeceğinizi belirlemektir: Intel ya da AMD. Her iki marka da düşük düzeyden üst düzeye kadar değişen modeller sunmaktadır. Üst düzey modeller genellikle daha fazla çekirdek ve daha yüksek hızların yanı sıra bellekte hız aşırtma yapılabilme özelliğine sahiptir. Düşük düzey modeller güç tasarrufu için daha iyi olabilir ve çoğu uygulama için yeterli performansa sahiptir, ancak bazen bellek hız aşırtmayı sınırlayabilmekte ya da engelleyebilmektedir. Yerleşik grafik desteği olan bir işlemci ya da ayrı bir grafik kartı almaya karar vermek önemli bir husustur. Grafik kartı kullanmadan bir sistem kurmaya karar verirseniz ve işlemciye entegre grafik özelliklerinden yararlanmak isterseniz, bu özelliği sunan işlemci modellerini inceleyebilirsiniz.
Intel ve AMD her yıl yeni nesil işlemciler ve yonga setlerini tanıtıyor. Yonga seti, bir anakart üzerindeki veri akışını yöneten temel bileşenleri ve ara bağlantıları ifade eder. İşlemciler ve yonga setleri birbirine bağlıdır. Ancak bazen eski anakartlar ürün yazılımı (BIOS) güncellemeleriyle yeni nesil işlemcilerin kullanılmasına olanak tanıyabilmektedir. Yonga seti ve işlemci kombinasyonlarına bir örnek olarak Intel'in 13. Nesil Core işlemci ailesine bağlı 700 serisi verilebilir. Intel 700 serisinde, Z790, H770 ve B760 yonga setleri bulunmaktadır. AMD'nin 600 serisi yonga setleri X670E, X670 ve B650'dir ve Ryzen 7000 serisi işlemcilerle birlikte kullanılabilir. Intel'in X299'u ve AMD'nin TRX40'ı gibi daha fazla bellek kanalı ve daha yüksek sayıda çekirdekli işlemciler sunan üst düzey platformlar da vardır.
İşlemcinin yeteneklerindeki iyileştirmelere ve daha hızlı bellek teknolojisi desteğine ek olarak, her yonga seti nesli bir öncekine göre yeni teknolojiler ve iyileştirmeler ekler. Bunlar arasında en yeni USB arayüzleri, ethernet hızları, veri saklama ara bağlantıları ve PCIe nesilleri yer alır.
Anakartlar üç ana boyutta gelir: ATX, microATX (mATX) ve mini-ITX. ATX, masaüstü bilgisayarlar için en yaygın anakart boyutudur ve çoklu M.2 ve PCIe yuvaları ve çok kanallı bellek yuvaları gibi en fazla özelliği sunar. Çoğu PC kasası bu anakartlara uyacak şekilde üretilmiştir. MicroATX anakartların yüksekliği ATX anakartlara göre daha küçüktür, bu da PCIe ve M.2 yuvalarının sayısının daha az olmasına neden olabilir. MicroATX kartlar bu nedenle genellikle ATX kartlardan daha da ucuzdur. Mini-ITX anakartlar, bilgisayar meraklılarının küçük form faktörlü bilgisayarlar kurmaya başlamasıyla daha popüler hale gelmektedir. Üreticiler ATX anakartın özelliklerini küçük bir alana sığdırmaya çalıştıkları için bu anakartlar tipik bir ATX anakarttan daha pahalı olabilmektedir.
Bir yonga seti ve anakart form faktörüne karar verdikten sonra, sizin için doğru olanı seçmek için her bir anakart satıcısının seçeneklerine göz atmalısınız. En büyük dört marka (ASRock, ASUS, Gigabyte ve MSI) genellikle her yonga seti için düşük, orta ve üst düzey seçenekleri temsil eden iki veya üç seriye sahiptir. Üst düzey kartlarda, en yüksek bellek hız aşırtma hızları desteklenmekte ve kararlı bir deneyim için en iyi malzemeler (kapasitörler, ara bağlantılar, kart kalınlığı) kullanılmaktadır. Orta ve alt düzey kartlar, bütçesi kısıtlı PC kurulumcuları için harika seçeneklerdir ve güvenilir malzemelerle iyi hız aşırtma özelliklerini desteklerler.
İşlemci
Anakartınızı seçtikten sonra, bir işlemci modeli seçmeniz gerekecektir. Intel için CoreTM İşlemci ailesinde, düşük düzey Core i3'ten başlayarak orta düzey Core i5'e ve üst düzey Core i7 ve Core i9'a kadar geniş bir seçenek yelpazesi bulunmaktadır. Olağanüstü performanslı PC’lere yönelik Intel'in Core X serisi en fazla çok iş parçacıklı işlem çekirdeği, en fazla bellek bant genişliği ve 128 GB'ın üzerinde bellek kapasitesi desteği sunar. Bu seri HEDT (High-End Desktop) yonga seti ile uyumludur ve ana akım Core i3 - i9 serisinden farklı bir CPU yuvasına sahiptir. Intel kullanan performans yapıları için en iyi bütçe, ana akım yonga setleri ve işlemcileriyle olacaktır. Core i3 ve düşük düzeyli modeller hız aşırtma desteğini engelleyebileceğinden, bellekte hız aşırtma yapabilmek istiyorsanız Core i5, i7 veya i9 ile devam etmeniz önerilir. Genellikle ne kadar çok çekirdek ve daha yüksek hız (GHz cinsinden ölçülür) olursa, işlemci o kadar pahalı olacaktır. Ayrıca model numarasının sonundaki harflere de çok dikkat edin. Çünkü bunlar işlemcinin desteklediği belirli özellikleri gösterir. Core i5-13600, Intel 770 grafik ile 13600K/T olarak ya da yerleşik grafik özelliği olmadan 13600KF/F şeklinde sipariş edilebilir.
AMD’de RyzenTM serisi işlemciler Intel'e benzer bir şekilde sıralanır. Ryzen'in ana akım işlemcileri Ryzen 5, 7 ve 9 serileridir ve sayı arttıkça daha fazla çekirdek ve daha yüksek hızları sunulmaktadır. AMD’de ayrıca entegre grafik modelleri de desteklenmektedir ve model numarasına bir G eklenerek bunların tanınması kolaylaştırılmaktadır. Model adında G olmayan modeller için ayrı bir grafik kartı gerekir. Olağanüstü performans serisi Ryzen ThreadripperTM olarak adlandırılmaktadır ve Intel Core X serisine benzer şekilde, ana akım modellerinden daha fazla bellek kanalı, daha fazla çekirdek ve daha yüksek hızlar sunmaktadır.
Kasa
İşte bu noktada biçim ve işlev, bilgisayarın asıl amacında büyük rol oynayabilir. Piyasada aralarından seçim yapabileceğiniz birçok kasa olsa da tasarımlar değişiklik gösterebilmektedir. Bazıları şeffaf paneller ve RGB aydınlatma ile daha çok stile hitap ederken, diğerleri gösterişli değildir ve maksimum hava akışına öncelik verir. Bilgisayar kurulumcularının kendilerine masanın altında saklanan ve nadiren görülen bir bilgisayar mı yoksa estetik olarak beğenebilecekleri bir PC mi istediklerini sormaları gerekir. Her iki senaryoda da hava akışı her zaman en önemli faktördür. Bir PC kasası içindeki aşırı ısı, kararlılık ve hız aşırtma potansiyeli için en büyük tehdittir. İç kısımların serin olması, tüm elektronik sistemlerin güvenli çalışma eşiklerinde kalmasını sağlar. Dikkat etmeniz gereken en önemli husus, kasanın seçtiğiniz CPU soğutucusunu destekleyip desteklemediğidir. Hava soğutmalı tipte bir ısı alıcı kullanacaksanız, bazıları işlemcinin üzerine önemli ölçüde yüksekliğe sahip olabileceğinden, yeterli kasa genişliğinin var olduğunu kontrol etmek önemli olacaktır. Sıvı soğutma kullanacaksanız, radyatörü destekleyebilecek ve doğru uzunlukta bir kasa seçmeniz önemlidir. Bazı hepsi bir arada (All-In-One - AIO) kendi içinde bağımsız su soğutma sistemleri, radyatör ve soğutucu arasında sınırlı bir boru uzunluğuna sahiptir. Bu nedenle her ihtimale karşı radyatör montajı için birkaç seçeneği olan bir kasa seçtiğinizden emin olun. Ayrıca kasanın grafik kartınızın uzunluğunu ve takılabilecek PCIe kartlarının sayısını destekleyip desteklemediği de önemlidir. Grafik kartları, GPU'yu sabit ve verimli tutmak için ne kadar soğutma gerektiğine bağlı olarak bir, iki veya hatta üç fanla birlikte gelebilir. Üç fanlı kartlar oldukça uzun olabilir, hatta anakartın genişliğinin ötesine çıkabilir. Son olarak, özellikle PC’nizi sergilemeyi planlıyorsanız, kesinlikle kablo yönetimine sahip bir kasa almanızı öneririz. Orta ve üst düzey kasaların çoğu, bileşenleri birbirine bağlayan çok sayıda kabloyu gizlemek ve düzenlemek için çok iyi tasarlanmış katmanlara ve deliklere sahiptir.
Soğutma
İşlemci için hava soğutma ve su soğutmadaki çok çeşitli seçenekler ve fiyatlar nedeniyle soğutma sistemi seçimi zor olabilir. Hava soğutma sistemleri, düşük ila üst düzey işlemciler için mükemmel olabilir, ancak genellikle su soğutma sistemleri kadar verimli veya sessiz değildirler. Hava soğutma sistemleri ısıyı işlemciden uzaklaştırır, ancak kasanın havalandırması iyi değilse, bu ısı sıkışıp kalır ve diğer bileşenleri etkiler. Kasa için hava akışını planlamak, bu tür bir ısı alıcı ile kritik öneme sahiptir. Burada ön fanlar dış havayı içeri çekmek için yerleştirilirken arka veya üst fanlar sıcak havayı dışarı atar. Bilgisayarın nereye yerleştirileceğini de göz önünde bulundurun. İyi bir hava devridaiminin olmadığı ve ortam hava sıcaklığının ılık veya sıcak olduğu bir yatak odası veya ofisteyse, hava soğutmalı bir ısı alıcı en iyi seçenek olmayabilir. Su soğutma sistemleri, tehlikeli sızıntı potansiyelinin yanı sıra yönlendirme ve montajın karmaşıklığı nedeniyle sadece profesyonellerin uğraştığı bir şeydi. Ancak bugünlerde hepsi bir arada (All-In-One - AIO) su soğutma sistemleri her seviyedeki PC kurulumcusu için göreceli ucuz ve verimli seçeneklerdir. Ancak kurulum için hava soğutmalı bir sistemden biraz daha fazla işlem gerektirmektedir. Düşük kaliteli modellerde daha kısa bir radyatör ile yalnızca bir veya iki fan bulunabilirken, üst düzey modellerde daha uzun radyatörler üzerine yerleştirilmiş üç veya daha fazla fan bulunur. Bir veya iki fanlı modeller, ana akım işlemcileri ve hafif ila orta iş yükleri ve oyunların çalıştırıldığı PC’leri soğutmak için yeterlidir. Yüksek performanslı bilgisayarlar için üç ve daha fazla fanlı modeller düşünülmelidir.
Veri Saklama
Veri seçeneklerini değerlendirirken, genellikle ne kadara ihtiyacınız olduğuna ve ne kadar hızlı olmasını istediğinize bağlı olarak karar verirsiniz. Geleneksel Sabit Disk Sürücüleri (HDD) gigabayt başına en düşük fiyatlı seçeneklerdir ve sürücü başına potansiyel olarak en yüksek kapasiteleri sunarlar ancak hızları düşüktür. Verileri saklamak için dönen dahili diskleri kullandıklarından, gürültü ve titreşim bazen sıkıntı yaratabilir. Günümüzde HDD'ler öncelikle fotoğraflar, müzik, videolar ve yedeklemeler gibi büyük veri saklama gereksinimleri için kullanılmakta, işletim sistemi ve ana uygulamalar ise Katı Hal Sürücülerine (SSD'ler) konmaktadır. Veriler flash yongalarda saklandığından SSD'lerin hareketli parçaları yoktur ve çeşitli form faktörlerine ve yüksek hızlı ara bağlantılar için seçeneklere sahiptirler. 500MB/s mertebesinde okuma/yazma performansı sunan 2,5" SATA tabanlı SSD'ler kasalara rahatça sığar ve kablolar aracılığıyla anakarta bağlanır. Bazı üst düzey anakartlar, SATA'dan 14 kata kadar daha hızlı okuma/yazma sağlayabilen U.2 arayüzünü/konnektörünü kullanan 2,5" PCIe NVMe (Non-Volatile Memory Express) sürücülerini de desteklemektedir. Ancak çoğu U.2 PCIe NVMe sürücüsü veri merkezlerini hedeflediğinden, PC kullanıcılarına yönelik özelliklere sahip ucuz seçenekler bulmak zor olabilir. Muhtemelen masaüstü ve dizüstü bilgisayarlar için tartışmasız en iyi SSD form faktörü M.2 SSD’dir. Bunların kasası yoktur ve tıpkı bir bellek modülü gibi doğrudan anakarta takılırlar. M.2 sürücüler birkaç farklı arayüzle sunulmaktadır, bu nedenle anakartınızın hangi soket tipine sahip olduğunu bilmek önemlidir: SATA, PCIe AHCI (eski) ya da PCIe NVMe. Günümüzde çoğu masaüstü kartı birden fazla M.2 PCIe NVMe soketine sahiptir ve bunlar PC veri saklama sistemleri için en hızlı okuma/yazma seçeneklerini sunar. Olası sürücüler listenizi daraltmak için anakart modelinizi kontrol ederek ne tür PCIe yuvalarına (PCIe Gen 3.0, 4.0, 5.0) ve hangi uzunlukta (2230, 2280, 22110, vb.) yuvalara sahip olduğunu öğrenmelisiniz. Ayrıca daha hızlı ve daha yüksek kapasitelerdeki sürücüler oldukça sıcak çalışabilir. Bu nedenle birçok satıcı sürücüleri serin tutmak için sürücülerle birlikte ısı alıcı veya ısı dağıtıcıları sağlamaktadır. Anakartta ayrıca çıkarılabilir ısı alıcılar da bulunuyor olabilir.
Grafikler
Grafik kartı seçimi, işlemci modeli seçimine benzerdir. İki ana GPU (Grafik İşleme Birimi) üreticisi vardır: AMD and NVIDIA. Bununla birlikte yakın zamanda Intel de grafik kartı işine girdir. AMD ve NVIDIA yeni GPU'ları genellikle her yıl piyasaya sürüyor ve grafik kartı sağlayıcıları düşük, orta ve üst düzey modeller için seçenekler sunuyor. Modeller arasındaki farklar genellikle performans (daha fazla çekirdek, daha yüksek çözünürlükler, daha yüksek kare hızları), yerleşik bellek miktarı (GDDR, HBM) ve çıkış sayısı/türü (HDMI, DisplayPort, DVI, VGA, vb.) ile bağlantılıdır. Kasalar bölümünde belirtildiği gibi, ekran kartları da farklı uzunluklarda olabilir. Üst düzey kartlar genellikle serin tutulmaları için 2-3 fanın kullanıldığı en uzun kartlardır. Grafik kartınızın ne kadar güçlü olması gerektiğini değerlendirirken, bilgisayarı ne için kullanmayı planladığınızı göz önünde bulundurun. En son çıkan oyunlarla mı oynayacaksınız? 3D render yapacak ve kendi videolarınızı mı hazırlayacaksınız? Yoksa kripto para madenciliği mi yapacaksınız? Seçim sürecinize uygulamanızın veya oyununuzun önerilen grafik gereksinimlerini kontrol ederek başlayın. Gereksinimlerinizin yüksek olması seçenek listenizi önemli ölçüde daraltabilir.
Güç Beslemesi
Birkaç basit kuralı uyguladığınız sürece güç kaynağını (PSU) seçmek göreceli olarak daha kolay olabilir. Güç kaynakları verimliliklerine göre derecelendirilmekte ve günümüzün temel standardı "80 Plus" (80 üstü) olarak adlandırılmaktadır. 80 Plus, güç kaynağının %80 verimli olduğunu ve gücünün en fazla %20'sini ısıya kaybedildiğini gösterir. Güç kaynağı satıcıları, bazı değerli metallerin kullanımına göre farklı modeller sunmaktadır. Bronz, Gümüş, Altın ve Platin gibi düşükten yükseğe doğru adlandırma kurallarına sahiptir. Daha iyi malzemelerin kullanılmasıyla daha yüksek verimlilik elde edilir ve ısı için daha az enerji kaybedilir. Ardından, güç kaynağınızın kaç watt’ı destekleyeceğine karar vermelisiniz. Bunun için, bilgisayarınızda kullanmayı planladığınız tüm çeşitli bileşenleri hesaba katacak ve bunları desteklemek için minimum bir watt miktarı önerecek, web aramasında kolayca bulunabilecek bir güç kaynağı watt hesaplayıcısı kullanmanızı öneririz. Son olarak ve en önemlisi, güç kaynağının kaç adet ve ne tür konektörlere sahip olduğunu kontrol etmektir. Bunlar anakart, grafik kartı ve doğrudan anakarta monte edilmemiş veri saklama sürücüleri üzerindeki güç konektörlerinin türüne ve sayısına karşılık gelecektir. Anakarttan güç almayan türlerdeki su soğutmayı veya RGB seçeneklerini desteklemek için ekstra çıkışlara olan gereksinimi de dikkate alın. Hala hangisini seçeceğinizden emin değil misiniz? Her model kart için Onaylı Sağlayıcı Listeleri (QVL) bölümünde onaylı güç kaynaklarının listesine sahip olduklarından anakart sağlayıcınıza başvurun.
Tüm Paket
Özelleştirilmiş hız aşırtma sisteminiz için ihtiyacınız olan tüm parçaları topladıktan sonra, bunları bir araya getirmeniz gerekecektir. Bu sizin için yeni bir zorluk olabilir, ancak korkmayın. Sisteminizi güvenli ve etkili bir şekilde monte etmenize yardımcı olacak kılavuzlar vardır. Kingston olarakburadabulabileceğiniz kendi kılavuzumuzu sunuyoruz.
Demek ilk PC’nizi kurmak istiyorsunuz! PC kurma dünyasına girmeden önce, yeni başlayanlar için aklınızda bulundurmak isteyeceğiniz bazı ipuçları ve yararlı bilgilere buradan ulaşabilirsiniz.
Hız aşırtma yanlış yapılırsa tehlikeli olabilir ama doğru yapılırsa gerçekten harika olabilir! Hız aşırtma, daha iyi performans elde etmek için bellek modülleri, CPU'lar ve GPU'lardaki standart özelliklerin ayarlanmasına verilen genel bir addır.
Nintendo Switch, 32GB dahili veri depolama alanı ile gelmektedir ve depolama alanı, daha fazla oyun almasını sağlayacak microSD kartlarla genişletilebilmektedir. Peki kartı nasıl seçebilirsiniz?
